رژيم غذايي ماكرو چيست و چه فوايدي دارد
چقدر با رژيم ماكرو شماري آشنا هستيد؟ آيا شما هم قصد داريد اين رژيم را امتحان كنيد؟ براي رفتن به سمت ماكرو شماري بايد آن را به خوبي بشناسيد و نكته‌هاي اين رژيم غذايي را رعايت كنيد.
اساس رژيم ماكرو بر شمارش درشت مغذي‌ها است و شما در طول روز بايد به اندازه معيني درشت مغذي دريافت كنيد. پيشنهاد مي‌كنم براي شناخت زير و بم اين رژيم پرحرف و حديث، با ما تا انتهاي مطلب، همراه باشيد.
ماكرو چيست؟
واژه Macronutrients (ماكرو) از كلمه يوناني “makros” به معناي بزرگ نشات مي‌گيرد. ماكرو به عبارت ساده يعني «درشت مغذي». درشت مغذي‌ها، موادي هستند كه در مقادير زياد به آنها نياز داريد؛ زيرا تمام انرژي روزانه شما را تامين مي‌كنند. درشت مغذي‌ها اساساً به سه گروه اصلي تقسيم مي شوند:
- كربوهيدرات
- پروتئين
- چربي
منابع غذايي ماكروها يا درشت مغذي‌ها
ماكروها انرژي بدن را تامين مي‌كنند و شامل سه درشت مغذي (پروتئين، چربي و كربوهيدرات) مي‌شوند. هر غذايي حاوي مقادير متفاوتي از اين درشت مغذي‌هاست. در رژيم ماكرو شماري بايد منابع زير را در برنامه غذايي خود بياوريد.
منابع پروتئين
بدن براي ساخت و ترميم بافت‌ها، ارتباطات سلولي، واكنش‌هاي آنزيمي، عملكرد سيستم ايمني و غيره به پروتئين نياز دارد. براي كسب اطلاعات كامل در اين رابطه به مجله رژيم غذايي ماوراي سلامت مراجعه نماييد.
نمونه‌هايي از غذاهاي غني از پروتئين عبارتند از: گوشت قرمز، مرغ، ماهي، تخم مرغ، لوبيا، توفو و آجيل.
يك گرم پروتئين تقريباً چهار كالري دارد. توصيه مي‌شود حدود 30% از كالري روزانه شامل پروتئين باشد. با اين حال، اين مقدار مي‌تواند براي افراد مختلف بسته به سن، هدف، توده عضلاني و غيره) متفاوت باشد.
منابع چربي
يك گرم چربي 9 كالري دارد. بزرگسالان بايد 20 تا 35? كالري روزانه خود را از چربي دريافت كنند. اگرچه صنعت رژيم غذايي در طول تاريخ چربي را بد نام كرده‌است، اما چربي براي يك بدن سالم، ضروري است و فوايد زير را دارد:
- محافظت از اعصاب
- تنظيم هورمون‌ها
- جذب مواد مغذي
- حفظ دماي بدن
- ذخيره انرژي
نمونه‌هايي از غذاهاي پرچرب، عبارتند از: كره، روغن‌ها، آووكادو، آجيل، ماهي چرب و گوشت.
برخي از چربي‌ها انتخاب بهتري نسبت به سايرين هستند. چربي به دو نوع اصلي تقسيم مي‌شود:
- چربي اشباع شده كه در دماي اتاق جامد است؛ اين نوع چربي سودمند نيست و بايد در حد اعتدال مصرف‌شان كنيد.
- چربي غيراشباع مانند چربي تك غير اشباع و چند غير اشباع كه در دماي اتاق مايع است. آجيل، دانه‌ها، آووكادو و ماهي‌هاي چرب حاوي اين چربي‌ها هستند. اين‌ها چربي‌هاي سالم و سودمندي هستند.
منابع كربوهيدرات
كربوهيدرات‌ها از شكر، نشاسته و فيبر تشكيل شده‌اند. آنها منبع اصلي انرژي بدن شما هستند. كربوهيدرات‌ها سريع‌ترين و ساده‌ترين منبع سوخت بدن و منبع انرژي ترجيحي براي مغز شما هستند كه بايد در رژيم ماكرو شماري حضور داشته باشند. كربوها به ويژه براي تمرينات استقامتي بالا و قدرت انفجاري مهم و لازم هستند.
كربوهيدرات‌ها حاوي 4 كالري در هر يك گرم هستند و توصيه مي‌شود كه بزرگسالان 45 تا 65 درصد كالري روزانه خود را از كربوهيدرات‌ها دريافت كنند. مردم گاهي كربوهيدرات‌ها را با مواد غذايي فرآوري شده و كم مغذي، مانند كلوچه‌ها و نان سفيد مرتبط مي‌دانند.
نمونه هايي از غذاهاي غني از كربوهيدرات عبارتند از: سيب زميني، برنج، ماكاروني، نان، ميوه، لوبيا و جو.
اين غذاها سرشار از فيبر هستند و به سير ماندن فرد براي مدت طولاني كمك مي‌كنند و يك رژيم غذايي سالم را رقم مي زنند.
مقدار كربوهيدرات مورد نياز هركس متفاوت است. برخي از افراد با رژيم‌هاي كم كربوهيدرات حال‌شان خوب است، در حالي‌كه برخي ديگر نياز به رژيم غذايي پر كربوهيدرات دارند.
اهميت استفاده از ماكروها (درشت مغذي‌ها) در برنامه غذايي
هر درشت مغذي، مواد مغذي مهمي را براي بدن تامين مي‌كند و همچنين نقش كليدي در تركيب بدني شما دارند. شما براي انجام كارهاي‌تان و بقاي روزانه به ماكروها نياز داريد. داشتن يك رژيم مناسب ماكرو شماري به شما در اين موارد كمك خواهد كرد:
- تناسب اندام
- حفظ عضلات
- سوزاندن چربي
- سالم ماندن بدن
- كنترل بهتر انرژي
- بهبود خلق و خو و اشتها
رژيم ماكرو شماري چگونه است؟
اين روزها رژيم ماكرو شماري بسيار پرطرفدار شده و خيلي‌ها آن را پيگيري مي‌كنند. ماكروشماري به معناي وزن كردن و اندازه گيري غذا و سپس ثبت گرم هر درشت مغذي (پروتئين، كربوهيدرات و چربي) است. شما بايد حساب اين موارد را داشته باشيد. اما آيا اين كار خوبي است؟
شايد بله و شايد هم خير؛ بستگي به عوامل مختلفي دارد و اگر مي‌خواهيد اين رژيم را بگيريد، بايد چند نكته را در نظر بگيريد.
رژيم ماكرو شماري يعني شمارش ماكروها به جاي شمارش كالري و چيزي در آن حذف يا اضافه نمي‌شود؛ فقط مقدار درشت مغذي‌ها شمرده مي‌شود. هر كس به ميزان خاصي درشت مغذي نياز دارد دارد؛ بنابراين هيچ دو رژيم ماكرو شماري يكسان نيستند و نمي‌توان براي افراد متعدد، يك رژيم ماكرو شماري واحد پيشنهاد داد.
اگر مي‌خواهيد ماكرو شماري را امتحان كنيد، پيشنهاد مي‌كنيم كه با يك متخصص تغذيه مشورت كنيد و همزمان از يك برنامه ورزشي اصولي هم استفاده كنيد. داشتن يك برنامه غذايي ورزشي اختصاصي كه با توجه به نيازها و شرايط بدني‌تان تنظيم شود، شما را به هدف‌تان خواهد رساند.
فوايد ماكرو شماري
ماكرو شماري و داشتن حساب دقيق آنچه مي‌خوريد، قطعاً فوايدي دارد. ماكرو شماري باعث مي‌شود شما به تغذيه خود توجه بيشتري كنيد و انتخاب‌هاي بهتر و سالم‌تري براي وعده‌هاي خود داشته باشيد. وقتي سراغ ماكرو شماري مي‌رويد، حتما فوايد و معايب آن را در نظر بگيريد و ببينيد آيا اين رژيم مي‌تواند برايتان مفيد باشد يا خير. در اين قسمت به مهم‌ترين مزاياي ماكرو شماري اشاره مي‌كنيم.
1.دريافت مواد مغذي كافي
ماكرو شماري باعث مي‌شود شما به مقدار و نوع غذايي كه مي‌خوريد، توجه بيشتري كنيد. بسياري از مردم اگر مراقب تغذيه خود نباشند، پرخوري مي‌كنند. برخي هم، با اينكه عجيب است، به اندازه كافي غذا نمي‌خورند، مگر اينكه پاي زور و اجبار، وسط باشد.
در اين موارد، شمارش ماكروها مي‌تواند گزينه خوبي باشد؛ زيرا شما با رعايت اين رژيم، خيال‌تان راحت مي‌شود كه كالري مناسب را براي رسيدن به اهدافتان دريافت مي‌كنيد.
2.توجه به نيازهاي بدن
ماكروشماري مي‌تواند به عنوان يك رژيم تكميل كننده در كنار يك رژيم غذايي ديگر استفاده شود. در اين صورت خيال‌تان راحت مي‌شود كه به اندازه كافي و مناسبي درشت‌مغذي و ريزمغذي و كالري مصرف مي‌كنيد. براي مثال، هر دو رژيم كتوژنيك و زون، بسيار دقيق هستند و از شما مي‌خواهند كه ماكروهاي خود را اندازه‌گيري كنيد تا درصدهاي مناسب منابع غذايي از بين نرود.
با رژيم كتوژنيك، بدن شما از چربي به عنوان منبع اصلي انرژي خود استفاده مي‌كند و مصرف بيش از حد كربوهيدرات يا پروتئين مي‌تواند شما را از منطقه چربي سوز و توليد كننده كتون خارج كند، بنابراين مهم است كه مقدار دقيق ماكروها شمرده شود.
3.آگاهي نسبت به وضعيت غذايي خود
از كمبودها و نقص‌هاي برنامه غذايي فعلي‌تان آگاه مي‌شويد. ما در ماوراي سلامت هميشه اين جملات را مي‌شنويم: “من خوب غذا مي خورم!” يا “من يك رژيم متعادل و منطقي دارم.” مشكل اين است كه واقعاً اين‌طور نيست و افراد «تصور مي‌كنند» كه مسير درستي را مي‌روند.
بسياري از اوقات، هنگامي كه شروع به ماكرو شماري مي‌كنيد، متوجه مي‌شويد كه چيزهايي هست كه به آن توجه نداشتيد و برخلاف آنچه فكر مي‌كنيد همه چيز خيلي هم روي حساب كتاب نيست. به عنوان مثال، خيلي از افراد فكر مي‌كنند كه پروتئين كافي مي‌خورند، اما زماني كه شروع به آوردن مقدار پروتئين‌ها روي كاغذ مي‌كنند، متوجه مي‌شوند كه اين‌طور نيست.
فوايد ديگر
همان طور كه گفتيم ماكرو شماري مي‌تواند فوايد مختلفي براي شما داشته باشد. برخي از مزاياي ديگر اين رژيم، عبارت است از:
- كاهش وزن
- عضله سازي
- بهبود عملكرد ورزشي
- مديريت سطح قند خون
معايب رژيم ماكرو شماري
اگر راستش را بخواهيد، بايد بگوييم كه رژيم ماكرو شماري به برخي از افراد توصيه نمي‌شود؛ زيرا مي‌تواند برخي از رفتارهاي ناسالم و شرايط نامطلوب را در زندگي ما تشديد كند يا به ما احساس امنيت كاذب نسبت به تغذيه‌مان بدهد. قبل از شروع رژيم، بايد حواس‌تان به اين ويژگي‌هاي ماكرو شماري باشد.
1.زمان‌بر و پر زحمت
شمردن ماكروها كمي زمان و انرژي مي‌گيرد. براي كساني كه زندگي پرمشغله‌اي دارند يا آشپزي و تهيه غذا براي‌شان سخت است، شمردن ماكروها يك مرحله اضافه و زمان‌گير خواهد بود. علاوه بر وزن كردن و اندازه‌گيري كالري غذا، بايد ماكروها را هم بشماريد و آن را يادداشت و ثبت كنيد.
2.ايجاد وسواس و اختلال غذايي
ماكروشماري مي‌تواند باعث تشديد و يا ايجاد اختلال در غذا خوردن شود. توجه زياد به وزن كردن، اندازه‌گيري و ثبت ماكروها، ممكن است كه عادات وسواسي و ناسالم را در افرادي كه سابقه اختلالات خوردن مانند بي‌اشتهايي، پرخوري عصبي و يا رژيم‌هاي افراطي دارند را تشديد كند.
3.تنوع غذايي كم
رژيمي كه بر پايه شمردن ماكروها باشد مي‌تواند منجر به كمبود تنوع مواد مغذي شود. در اين رژيم‌ها ناديده گرفتن ريز مغذي‌هاي ضروري مي‌تواند پيش بياييد؛ زيرا اين رژيم غذايي فقط بر پروتئين، كربوهيدرات‌ها و چربي تمركز دارد.
فردي كه از ماكروشماري پيروي مي‌كند حواسش فقط به پروتئين، چربي و كربوهيدرات است و از مسائل ديگر غافل مي‌شود. تنها هدف او اين است كه طبق برنامه درشت مغذي‌هاي كافي را دريافت كند. چنين هدفي منجر به انتخاب غذاهاي تكراري و فقط درشت مغذي مي‌شود. اين كار هم خسته كننده است و هم براي سلامتي مشكل دارد.
4.استرس و محدوديت در روابط
ماكروشماري مي‌تواند منجر به استرس اجتماعي شود و افراد را از دوستان و خانواده دور كند. شمردن ماكروها ممكن است كه براي برخي چيز مهمي نباشد، اما براي برخي ديگر، اذيت كننده باشد و باعث استرس آنها شود. براي مثال، ممكن است فردي كمتر با دوستانش به شام ??برود، زيرا در سفارش غذا وسواسي مي‌شود يا بايد ماكروهاي غذا را بشمرد و اين كارها برايش در جمع، دشوار و سخت است.
نحوه توزيع درشت مغذي‌ها در برنامه غذايي بر اساس هدف
در طول روز، بدن شما به سوخت كافي براي تامين انرژي ثابت نياز دارد تا بهترين عملكرد را داشته باشد. تعيين مقدار ماكروهاي موردنياز با كمك يك متخصص تغذيه انجام مي‌شود، اما چند مرحله وجود دارد كه مي‌توانيد ياد بگيريد و خودتان بتوانيد مقدار موردنياز هر درشت مغذي را حساب كنيد.
شما بايد تعداد كل كالري مورد نياز روزانه خود را بر اساس تايپ بدن، درصد چربي و عضله فعلي، سطح فعاليت و اهداف كلي خود تعيين كنيد. پس از آن مي‌توانيد ماكروهاي خود را بشماريد و درصدها را بر اساس آن تقسيم كنيد.
- اگر فردي فعال هستيد و مي‌خواهيد وزن فعلي را حفظ كنيد: 10-35? پروتئين، 20-30? چربي و 45-65? كربوهيدرات.
- اگر هدف شما كاهش وزن است و نسبتا فعال هستيد: (يعني پنج روز در هفته بيش از 30 دقيقه در روز ورزش مي‌كنيد) 30 درصد پروتئين، 25 درصد چربي و 45 درصد كربوهيدرات.
- اگر هدف شما كاهش وزن است و ورزشكار باسابقه هستيد: (يعني پنج روز در هفته بيش از يك ساعت در روز ورزش مي‌كنيد) لازم است با يك متخصص و كارشناس غذايي- ورزشي مشورت كنيد.
لطفاً توجه داشته باشيد: اين نسبت‌ها فقط چند سرنخ هستند. مقدار درشت مغذي موردنياز واقعي شما ممكن است بر اساس نوع بدن، اندازه بدن و سابقه پزشكي متفاوت باشد.
ماكروشماري بهتر است يا كالري شماري؟
شمارش ماكروها در بين افرادي كه تمرينات مقاومتي (قدرتي) انجام مي‌دهند، محبوبيت بيشتري دارد. چراكه دغدغه اصلي آنها مقدار پروتئين است. اما براي كساني كه صرفا مي‌خواهند لاغر شوند، معمولا كالري مهم‌تر است.
اما اينكه كدام بهتر است؟ بايد بدانيد كه كالري و درشت مغذي‌ها هر دو مهم هستند؛ و هر دو باهم مي‌توانند به كمك اهداف مختلف شما بيايند. تقريبا تمام نكات منفي ماكروشماري و كالري شماري يكسان هستند؛ اما نكات مثبت ماكروشماري بيشتر است.
بنابراين اگر قرار باشد فقط يكي از آنها را انتخاب كنيد، توصيه ما به شما ماكروشماري است. اما توصيه بهتر اين است كه به جاي تمركز صرف بر روي يكي از اين دو روش، هردو را تركيب كنيد تا راحت‌تر و سلامت‌تر به هدف خود برسيد.
برچسب: ،